Bóng dáng doanh nghiệp phía sau các ngân hàng

Cơ cấu cổ đông nhiều ngân hàng bao gồm các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Ảnh: Nam Khánh.

Theo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), từ ngày 1/7/2024, các ngân hàng phải công khai thông tin về cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên. Đồng thời, quy định mới cũng mở rộng phạm vi xác định người có liên quan nắm giữ cổ phần ngân hàng cần công bố.

Những thay đổi này được kỳ vọng giúp thị trường và cơ quan quản lý có cái nhìn minh bạch hơn về cơ cấu sở hữu tại các ngân hàng, qua đó đánh giá chính xác hơn rủi ro và tiềm năng của từng tổ chức.

Thực tế, thông tin về cơ cấu cổ đông tại một số ngân hàng đã cho thấy mối liên hệ sở hữu cổ phần với các doanh nghiệp, đặc biệt là sự tham gia đáng kể của nhiều tập đoàn bất động sản lớn.

Nhiều "đại gia" bất động sản là cổ đông lớn ngân hàng

Tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong - TPBank (HoSE: TPB), 2 doanh nghiệp DOJI Group và Hải Phòng Invest (công ty con của DOJI Land - một thành viên trong hệ sinh thái DOJI Group) đang nắm giữ tổng cộng 9,01% cổ phần.

Trong đó, DOJI Group vốn được biết đến là một trong những tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực vàng bạc, đá quý, trang sức, đồng thời đã mở rộng hoạt động sang tài chính và bất động sản.

Với Hải Phòng Invest, đây là doanh nghiệp chuyên về bất động sản được thành lập từ năm 2006, có trụ sở tại Lô số 01/8B, Khu đô thị mới Ngã tư 5 - Sân bay Cát Bi, TP Hải Phòng. Giữa tháng 12/2022, công ty này tăng vốn điều lệ từ 840 tỷ đồng lên 1.520 tỷ đồng, trong đó DOJI Land đóng vai trò cổ đông chính.

Hiện Hải Phòng Invest là chủ đầu tư dự án Diamond Crown Hải Phòng, tổ hợp gồm tòa tháp khách sạn 45 tầng và tòa tháp căn hộ 39 tầng, với tổng diện tích 12.868 m2. Dự án này được Vietcombank Chi nhánh Sở giao dịch bảo lãnh với tổng giá trị cấp tín dụng lên tới 4.020 tỷ đồng, đồng thời cũng nhận tài trợ tín dụng bán lẻ cho khách hàng mua căn hộ tại dự án.

Ngoài ra, doanh nghiệp này còn tham gia đầu tư vào dự án khu nhà chung cư, dịch vụ thương mại tại phường Đằng Hải, quận Hải An.

Ông Đỗ Minh Phú, Chủ tịch HĐQT TPBank và 2 người con đang là lãnh đạo tại DOJI. Ảnh: DOJI.

Hiện doanh nhân Đỗ Minh Phú là Chủ tịch HĐQT TPBank. Trước khi tham gia ngành ngân hàng, tên tuổi của ông Phú gắn liền với sự phát triển của hệ sinh thái DOJI.

Ông Phú không nắm trực tiếp trên 1% vốn TPBank nhưng người nhà ông và doanh nghiệp có liên quan lại đang nắm lượng lớn cổ phần tại nhà băng này.

Tại Ngân hàng TMCP Thịnh vượng và Phát triển - PGBank (UPCoM: PGB), hệ sinh thái TC Group hiện diện đậm nét thông qua 3 doanh nghiệp gồm CTCP Quốc tế Cường Phát, CTCP Thương mại Vũ Anh Đức và Công ty TNHH XNK & Phát triển Thương mại Gia Linh với tổng tỷ lệ sở hữu lên tới 40%.

PGBank - tiền thân là Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex - không chỉ có sự tham gia về vốn mà còn có mối quan hệ giao dịch tài chính đáng chú ý với các doanh nghiệp thuộc TC Group, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản.

Như ngày 19/9/2023, CTCP Phát triển Khu công nghiệp Việt Hưng, một doanh nghiệp thuộc TC Group, đã sử dụng quyền tài sản phát sinh từ dự án hạ tầng KCN Việt Hưng để thế chấp tại PGBank Quảng Ninh với giá trị khoản vay hơn 15,4 tỷ đồng.

Còn tại Ngân hàng TMCP An Bình - ABBank (UPCoM: ABB), Tập đoàn Geleximco của doanh nhân Vũ Văn Tiền và người có liên quan nắm tổng cộng 180,4 triệu cổ phần, tương ứng với 17,43% vốn ngân hàng.

Ngoài ra, một tổ chức khác là CTCP Glexhomes cùng bên liên quan cũng đang nắm 46,1 triệu cổ phần ABBank, tương đương 4,46% vốn. Glexhomes là đơn vị quản lý, kinh doanh, marketing cho nhiều dự án bất động sản lớn như Chung cư An Bình City (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội), Khu Du lịch Quốc tế Đồi Rồng (quận Đồ Sơn, Hải Phòng), HTL Seaside Phú Yên (TP Tuy Hòa, Phú Yên).

Doanh nghiệp nắm hàng trăm triệu cổ phiếu ngân hàng

Tại Ngân hàng TMCP Quốc tế (HoSE: VIB), CTCP Beston và CTCP Funderra đang nắm giữ 4,66% vốn mỗi đơn vị, trong khi CTCP Uniben sở hữu 66 triệu cổ phần (chiếm 3,9% vốn) và CTCP Unicap nắm hơn 103 triệu cổ phần (chiếm 2,24% vốn).

Cơ cấu cổ đông tại VIB chia làm 5 nhóm lớn. Trong đó, Chủ tịch Đặng Khắc Vỹ và nhóm cổ đông có liên quan gồm bà Trần Thị Thảo Hiền (vợ ông Vỹ), CTCP Beston và CTCP Funderra sở hữu hơn 20% vốn điều lệ.

Nhóm thứ 2 là Commonwealth Bank of Australia (CBA), cổ đông chiến lược của VIB từ năm 2010 và từng có thời điểm nắm giữ 20% cổ phần tại ngân hàng này. Ngân hàng đến từ Australia đã thoái bớt lượng lớn cổ phần trong năm 2024 xuống còn 140,2 triệu cổ phiếu (chiếm 4,7% vốn) và không còn là cổ đông lớn của VIB.

Chủ tịch Đặng Khắc Vỹ và nhóm cổ đông có liên quan đang nắm hơn 20% vốn VIB. Ảnh: VIB.

Nhóm thứ 3 là ông Đỗ Xuân Hoàng, Thành viên HĐQT VIB và những người liên quan nắm hơn 9,29%.

Nhóm thứ 4 là CTCP Unicap và 2 cá nhân liên quan gồm bà Nguyễn Thùy Nga, Tống Ngọc Mỹ Trâm nắm giữ tổng cộng 7,47% vốn.

Nhóm thứ 5 là một doanh nghiệp kín tiếng của Phó chủ tịch HĐQT Đặng Văn Sơn. Ông Sơn không nắm cổ phần VIB nhưng bà Đặng Thị Thu Hà (vợ ông Sơn) nắm 2,73% còn người liên quan nắm 0,7% vốn.

Tại Ngân hàng TMCP Kỹ Thương - Techcombank (HoSE: TCB), Tập đoàn Masan hiện nắm 14,84% vốn còn Công ty TNHH Mapleleaf sở hữu 4,96% cổ phần.

Tại VPBank, CTCP Diera Corp đang sở hữu gần 349 triệu cổ phần, tương đương 4,4% vốn.

Được thành lập vào năm 2017 với tên gọi CTCP Bích Bích, Diera Corp hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực tư vấn tài chính. Khi mới thành lập, vốn điều lệ của công ty là 702 tỷ đồng với cổ đông sáng lập có liên quan đến Chủ tịch Ngô Chí Dũng.

Đến tháng 7/2019, doanh nghiệp này đã tăng vốn lên 2.739 tỷ đồng, gấp 4 lần so với thời điểm mới thành lập.

Ngoài những cái tên kể trên, thông tin công bố cũng cho thấy sự hiện diện của nhiều doanh nghiệp lớn tại các ngân hàng khác như Tập đoàn Gelex tại Eximbank, nhóm cổ đông liên qua ROX Group tại MSB...