Cần 25 năm thu nhập mới mua được nhà 3-4 tỷ đồng

Nhiều người trẻ phải dồn sức làm việc để tích lũy tiền mua nhà. Ảnh: Phương Lâm.

Một con số vừa được lãnh đạo Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) công bố tại Hội thảo "Đòn bẩy tài chính hiệu quả - Người trẻ sở hữu nhà" do báo Thanh tra tổ chức ngày 26/6 cho thấy để mua một căn nhà trung bình khoảng 70 m2, giá bán 3-4 tỷ đồng tại đô thị lớn, người trẻ cần tới 20-25 năm thu nhập.

Con số này cho thấy tỷ lệ giá nhà/thu nhập ở Việt Nam thuộc nhóm rất cao, phản ánh thực trạng khó tiếp cận nhà ở của hàng triệu người trẻ hiện nay.

Nhu cầu nhà ở rất lớn

Theo ước tính của Tổng cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam hiện có hơn 30 triệu người trong độ tuổi 18-35, chiếm khoảng 30-32% dân số.

Đây là lực lượng lao động năng động, có nhu cầu lớn về chỗ ở, đặc biệt tại các đô thị lớn và khu công nghiệp trọng điểm.

Thị trường bất động sản thời gian qua cũng cho thấy xu hướng dịch chuyển khi nhóm khách hàng trẻ 22-40 tuổi dần trở thành lực lượng mua nhà chủ lực, thay thế nhóm trung niên. Thậm chí, thế hệ Z (22-26 tuổi) cũng đã bắt đầu tham gia vào thị trường với nhu cầu mua nhà ngày càng rõ rệt.

Tại Hội thảo, ông Hà Quang Hưng, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) khẳng định khát vọng “an cư” của lớp trẻ Việt đang ở mức rất cao, đặc biệt tại TP.HCM và Hà Nội.

Ông dẫn chứng TP.HCM hiện có hơn 10 triệu dân, trong đó 55% là dân số trẻ, ước tính có tới 1,6 triệu người đang có nhu cầu mua nhà.

“Đây thực sự là nguồn cầu khổng lồ với thị trường bất động sản. Rõ ràng, nhu cầu sở hữu nhà của người trẻ tại Việt Nam đang ở mức cao chưa từng có”, ông Hưng nhấn mạnh.

Ông Hà Quang Hưng, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng). Ảnh: Quang Dân.

Thế nhưng, khát vọng ấy lại đang bị chặn lại bởi thực tế thu nhập không theo kịp đà tăng giá nhà. Cặp vợ chồng trẻ có thu nhập 20-30 triệu đồng/tháng vẫn khó mua nổi nhà, trừ khi có hỗ trợ tài chính từ gia đình hoặc được hưởng chính sách tín dụng ưu đãi. Phần lớn hiện vẫn phải thuê trọ hoặc sống cùng gia đình.

"Tỷ lệ giá nhà/thu nhập quá cao đang là nút thắt lớn nhất cản trở người trẻ tiếp cận nhà ở thương mại", ông Hưng nhìn nhận.

Không chỉ giá, vấn đề còn nằm ở nguồn cung. Theo ông Hưng, nguồn cung nhà ở hiện còn hạn chế, trong khi giá lại tăng nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng thu nhập. Ngoài ra, phần lớn người trẻ mua nhà phải vay thế chấp ngân hàng nhưng khả năng tiếp cận tín dụng lại bị giới hạn bởi quy định tài chính, chính sách cho vay và năng lực tài chính còn yếu của người vay.

Xem xét khấu trừ lãi vay mua nhà khỏi thu nhập tính thuế

Để giải bài toán này, lãnh đạo Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản cho rằng cần tăng nguồn cung nhà ở, bắt đầu từ việc hoàn thiện thể chế và pháp luật liên quan, bảo đảm tính thống nhất và khả thi trong thực tiễn.

Song song với đó là gỡ vướng tại các dự án tồn đọng, đặc biệt là khâu xác định giá đất, tính tiền sử dụng đất và giải phóng mặt bằng, hiện là những “nút thắt” lâu năm khiến dự án nhà ở bị chậm trễ.

Một giải pháp khác được nhấn mạnh là phát triển mô hình thuê dài hạn, thuê mua vốn còn thiếu tại thị trường Việt Nam. Hiện nay, hệ thống nhà ở chỉ gồm hai loại là nhà ở thương mại (chủ yếu là để bán) và nhà ở xã hội (với các hình thức bán, thuê mua và cho thuê).

Việc thiếu vắng các mô hình linh hoạt như thuê dài hạn, thuê mua theo lộ trình khiến người trẻ khó có cơ hội tiếp cận nhà ở phù hợp thu nhập. Để thúc đẩy mô hình này, Quốc hội đã cho phép thành lập Quỹ nhà ở quốc gia được kỳ vọng là nguồn lực tài chính mới giúp các chương trình thuê mua vận hành hiệu quả hơn.

Từ góc độ chính sách tài chính cá nhân, ông Hưng đề xuất cần có biện pháp hỗ trợ người mua nhà như nâng mức giảm trừ gia cảnh trong thuế thu nhập cá nhân cho người có gia đình, con nhỏ; cho phép khấu trừ một phần lãi vay mua nhà lần đầu khỏi thu nhập chịu thuế.

Ngoài ra, có thể học hỏi mô hình “quỹ tiết kiệm nhà ở” cho phép người lao động trích một phần thu nhập hàng tháng để tích lũy, đến khi đạt mốc sẽ được vay với lãi suất ưu đãi hoặc được Nhà nước thưởng tiền vào tài khoản tiết kiệm.

Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước). Ảnh: Quang Dân.

Về phía Ngân hàng Nhà nước (NHNN), bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho rằng rào cản lớn nhất hiện nay là khó xác định được những dự án nhà ở có mức giá phù hợp với người trẻ. Đây là yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo khả năng trả nợ của người vay.

Bà cho biết NHNN đang phối hợp cùng chính quyền địa phương để có định hướng phát triển phù hợp với thu nhập thực tế của người dân.

Cùng với đó, ngành ngân hàng cũng đang áp dụng nhiều giải pháp nhằm ưu tiên dòng vốn tín dụng cho nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá rẻ, qua đó hỗ trợ người trẻ tiếp cận nhà ở dễ dàng hơn.

Đặc biệt, Thông tư 22 sửa đổi Thông tư 41 đã điều chỉnh các quy định về tỷ lệ an toàn vốn, tạo dư địa cho các khoản vay thế chấp từ 20-50%.

“Nhờ vậy dòng vốn tín dụng được hướng vào phân khúc nhà ở giá rẻ”, bà Giang nhấn mạnh, đồng thời cho biết NHNN cũng đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng để triển khai chương trình cho vay theo chỉ đạo của Chính phủ.