New York Times cho biết, người tiêu dùng Mỹ phải trả mức giá kỷ lục cho một tá trứng, và nhiều người tự hỏi: Điều gì đứng sau cơn sốt giá này, liệu giá trứng có sớm hạ nhiệt, hay họ phải chấp nhận thực tế mới?
Emily Guy Birken, một nhà báo và chuyên gia tài chính cá nhân, đã theo dõi sát sao giá trứng khi nhận thấy gia đình mình tiêu thụ tới 20 quả trứng mỗi tuần. Tại cửa hàng tạp hóa ở địa phương của cô, một tá trứng hiện có giá 5,99 USD, tăng gấp đôi so với giá của tháng 3/2024. Giống như nhiều người tiêu dùng khác, Birken tự hỏi điều gì đang khiến giá trứng leo thang như vậy.
Vì sao giá trứng tăng vọt?
Cũng giống như nhiều người tiêu dùng Mỹ, Birken đang choáng váng trước mức giá trứng cao chưa từng có, nhưng đây không phải sự tăng giá ngẫu nhiên. Đằng sau cơn sốt giá này là sự kết hợp của 3 yếu tố chính, gồm nguồn cung sụt giảm, lạm phát kéo dài và đặc tính "không thể thay thế" của trứng trong nhiều bữa ăn.
Dưới đây là những nguyên nhân khiến cho giá trứng tăng chóng mặt.
Cung và cầu: Theo quy luật cung cầu, khi nguồn cung giảm hoặc nhu cầu tăng, giá cả sẽ tăng. Trong trường hợp của trứng, nguồn cung đang sụt giảm do dịch cúm gia cầm độc lực cao (HPAI), trong khi nhu cầu vẫn ổn định, dẫn đến giá tăng mạnh.
Giá trứng tại Mỹ chạm mốc 50 cent/ quả, khiến một thực phẩm thiết yếu trở thành món hàng xa xỉ (Ảnh: Getty Images).
Dịch cúm gia cầm: Từ năm 2022, hơn 166 triệu gia cầm đã nhiễm virus cúm chim, trong đó hơn 3/4 là gà mái đẻ trứng. Hàng triệu con gà đã chết và hàng triệu con khác bị tiêu hủy để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh cực kỳ dễ lây nhiễm này. Việc mất đi một lượng lớn gà mái đồng nghĩa với nguồn cung trứng suy giảm đáng kể, đẩy giá lên cao.
Dịch cúm gia cầm có thể là nguyên nhân chính khiến giá trứng tăng vọt, nhưng không phải là lý do duy nhất.
Lạm phát cũng góp phần đẩy giá lên: Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chưa điều chỉnh trong năm kết thúc vào tháng 2/2025 là 2,8%. Con số này chỉ cao hơn 0,8% so với mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), nhưng khi mọi thứ từ thức ăn gia cầm đến nhiên liệu vận chuyển đều đắt đỏ hơn, chi phí để đưa một quả trứng từ trang trại đến kệ siêu thị cũng tăng lên.
Nhu cầu không co giãn: Khi giá nhiều mặt hàng tăng cao, người tiêu dùng thường chuyển sang lựa chọn thay thế. Chẳng hạn, nếu giá thịt bò đột ngột tăng vọt, nhiều người sẽ chuyển sang thịt lợn, thịt gà hoặc thậm chí đậu phụ. Điều này được gọi là "độ co giãn của cầu", giúp ổn định giá cả ở một mức độ nhất định.
Tuy nhiên, trứng lại là một mặt hàng có nhu cầu "không co giãn". Dù giá tăng cao, người tiêu dùng vẫn mua với số lượng tương đương do gần như không có thành phần nào có thể thay thế được trứng trong làm bánh. Trứng cũng là nguồn protein giá rẻ trong bối cảnh giá cả leo thang.
Vì nhu cầu vẫn ổn định, giá trứng sẽ không giảm cho đến khi nguồn cung phục hồi về mức trước đây.
Giá trứng có tiếp tục tăng?
Giống như nhiều người tiêu dùng khác, Birken vẫn đang chấp nhận trả mức giá cao cho trứng với niềm tin rằng "cái gì tăng rồi cũng sẽ giảm". Đó luôn là quy luật với mọi đợt tăng giá mà cô từng trải qua.
Nhưng cô thấy lần này có thể sẽ khác. Chủng cúm gia cầm hiện tại có vẻ nguy hiểm và dai dẳng hơn các chủng trước. Đợt dịch năm 2014-2015 biến mất chỉ sau khoảng một năm nhờ thời tiết nóng giúp tiêu diệt virus.
Tuy nhiên, đợt bùng phát lần này đã kéo dài từ năm 2022 mà sự thay đổi theo mùa vẫn không thể ngăn chặn dịch bệnh. Vì vậy, rất có thể món trứng bác sẽ sớm trở thành một biểu tượng xa xỉ.
Tất nhiên, không một nhà kinh tế, nhà báo hay nông dân nào có thể đoán chính xác tương lai. Không ai biết chắc giá trứng sẽ đi về đâu, và cũng không phải tất cả người dân Mỹ có thể tích trữ trứng để đối phó.
Làm thế nào đối phó với "cơn điên" của giá trứng?
Dù giá trứng tăng, Birken nhận thấy vẫn có cách để giảm bớt chi phí. Theo cô, dù chính phủ khuyến khích người dân nuôi gà tại nhà nhưng đây không phải là giải pháp khả thi cho phần lớn người dân. Chưa kể, số lượng lớn người nuôi gà không chuyên có thể khiến dịch cúm gia cầm kéo dài hơn.
Lời khuyên được đưa ra là thường xuyên kiểm tra giá trứng và linh hoạt tìm loại thực phẩm thay thế trứng. Mặc dù không có sản phẩm thay thế nào hoàn hảo, nhưng các nguyên liệu như sốt táo, sữa chua Hy Lạp, chuối nghiền, nước luộc đậu gà hoặc hỗn hợp giấm và baking soda có thể tạo hiệu ứng tương tự trong các công thức làm bánh.
Ngoài ra, theo Birken, bánh ngọt thuần chay cũng là một lựa chọn đáng cân nhắc. Các công thức làm bánh thuần chay ngày nay đã được cải tiến đáng kể, giúp tạo ra những món ăn thơm ngon mà không cần đến trứng hay sản phẩm thay thế.
Giá trứng từ lâu đã phản ánh những lo lắng kinh tế của người tiêu dùng Mỹ. Nhưng kể từ mùa thu năm ngoái, vấn đề này đã trở thành một thực tế đáng lo ngại.
Với nguồn cung giảm mạnh do dịch cúm gia cầm và nhu cầu không đổi, giá trứng tại Mỹ có thể tiếp tục tăng nếu dịch bệnh không được kiểm soát. Tuy nhiên, Birken tin rằng người tiêu dùng vẫn có thể tìm ra cách tiết kiệm, dù là săn lùng giá tốt, sử dụng phiếu giảm giá hay thử nghiệm các lựa chọn thay thế trứng trong nấu ăn.
