Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có chiều dài 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM).
Dự án đi qua 20 tỉnh, thành phố (sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, số địa phương còn lại là 15). Quy mô của tuyến đường sắt gồm 23 ga (trong đó có 5 ga hàng hóa).
Nhu cầu sử dụng đất sơ bộ của dự án hơn 10.800 ha, dự kiến có khoảng trên 120.800 hộ dân cần bố trí tái định cư.
Lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng trước ngày 1/7
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu chỉ đạo (ảnh: VGP/Minh Khôi).
Ngày 16/6, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến với các Bộ, ngành và địa phương về công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Quốc hội đã thống nhất tách giải phóng mặt bằng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam thành một dự án riêng để chủ động triển khai. Việc này được giao cho Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng các địa phương thực hiện. Công tác giải phóng mặt bằng cần được tiến hành khẩn trương, bài bản, đảm bảo đúng quy định.
Theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Đảng ủy Chính phủ và Thường trực Chính phủ trong tháng 8/2025 phải triển khai được công tác giải phóng mặt bằng.
Để đảm bảo tiến độ, cần đầy đủ điều kiện pháp lý và kỹ thuật, đặc biệt là các nội dung thuộc thẩm quyền Trung ương như chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa, quy hoạch hạ tầng…
Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các bộ, ngành liên quan cần hướng dẫn, làm rõ các thủ tục liên quan đến đền bù, tái định cư, bố trí khu dân cư mới… để bảo đảm quá trình vận động, di dời người dân được thuận lợi, đồng thuận.
Các địa phương nơi dự án đi qua phải khẩn trương lập kế hoạch chi tiết, chủ động ứng vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng trước ngày 1/7.
Tính đến ngày 12/6, UBND các tỉnh, thành phố đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị phụ trách giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, mới có 1/20 địa phương lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng; 5/20 địa phương hoàn thành rà soát sơ bộ nhu cầu tái định cư; 1/20 địa phương lập kế hoạch triển khai.
Vì vậy, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch đô thị – nông thôn, kế hoạch sử dụng đất, xác định vị trí và lập dự án xây dựng khu tái định cư…
Theo kế hoạch, các địa phương được yêu cầu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cơ bản trước tháng 12/2026 để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công.
Trao đổi về những vấn đề đặt ra trong công tác giải phóng mặt bằng tại địa phương, lãnh đạo các bộ, ngành thống nhất cho rằng tái định cư phải đi trước một bước để bảo đảm an sinh cho người dân và tiến độ dự án.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Xây dựng làm việc trực tiếp với từng địa phương để rà soát thực địa, đặc biệt lưu ý những tuyến đi qua vùng lõi rừng tự nhiên, di sản văn hóa, khu vực quốc phòng - an ninh hay vùng có dân cư đông đúc. Dù mới ở bước xác định hướng tuyến trên bản đồ, các địa phương vẫn phải chủ động nắm bắt nhu cầu, xác định chính xác diện tích đất, phương án tái định cư, để lập phương án cụ thể.
