Trong vụ án bán trái phép quặng đất hiếm ở Yên Bái, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã đề nghị truy tố cựu giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Yên Bái Hồ Đức Hợp; cựu phó giám đốc Sở TN-MT Lê Công Tiến và Bùi Đoàn Như cựu phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường (Sở TN-MT Yên Bái) cùng về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãnh phí".
Cựu giám đốc Sở TN-MT Yên Bái Hồ Đức Hợp. Ảnh: Yên Bái
Theo kết luận điều tra, sau khi được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 927/GP-BTNMT ngày 13-6-2013, Công ty CP Tập đoàn Thái Dương (Công ty Thái Dương) do Đoàn Văn Huấn làm chủ tịch đã không thực hiện đúng các nội dung theo quy định của pháp luật và quy định tại Giấy phép.
Theo đó, sai phạm, gồm: Không lập thiết kế mỏ được Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; Thực hiện không đúng quy định về việc đăng ký, thông báo ngày bắt đầu xây dựng mỏ, ngày bắt đầu khai thác mỏ; Tiêu thụ tinh quặng đất hiếm hàm lượng TREO 18-20%, trái quy định chỉ được tiêu thụ "Các oxit đất hiếm riêng rẽ có độ sạch 99,9%"; "Không lắp đặt Trạm cân, Camera giám sát để theo dõi lượng quặng nguyên khai khai thác; "Không chấp hành đúng quy định pháp luật về đất đai".
Biết những sai phạm nêu trên, Sở TN-MT đã ban hành nhiều văn bản yêu cầu Công ty Thái Dương khắc phục vi phạm. Tuy nhiên, Sở TN-MT không tổ chức thanh tra, kiểm tra, không có biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý để ngăn chặn, chấn chỉnh.
"Năm 2021, khi Công ty Thái Dương làm thủ tục xin gia hạn Giấy phép khai thác khoáng sản số 927/GP-BTNMT. Mặc dù, biết Công ty Thái Dương có nhiều vi phạm, các tồn tại và điều kiện của Giấy phép chưa được doanh nghiệp này đáp ứng, song bị can Hồ Đức Hợp cùng 2 thuộc cấp nêu trên đã báo cáo UBND tỉnh Yên Bái không trung thực về việc chấp hành pháp luật của Công ty Thái Dương" - kết luận điều tra nêu.
Trên cơ sở báo cáo của Sở TN-MT, UBND tỉnh Yên Bái có văn bản báo cáo các vấn đề có liên quan đến hoạt động khoáng sản tại mỏ đất hiếm Yên Phú (Yên Bái) và đề nghị Tổng cục Địa chất và Khoáng sản báo cáo Bộ TN-MT xem xét, quyết định cho phép Công ty Thái Dương được gia hạn Giấy phép số 927/GP-BTNMT. Từ đó, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản đã báo cáo đề xuất để cựu thứ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Ngọc Linh ký gia hạn Giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Thái Dương vào ngày 6-8-2021. Từ đó, Công ty Thái Dương đã tiếp tục khai thác trái phép cho đến khi bị phát hiện, xử lý, gây thất thoát khoáng sản tổng trị giá hơn 864 tỉ đồng.
Trong vụ án, ông Nguyễn Thế Phước, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, có lời khai thể hiện, ông là người ký văn bản gửi Bộ TN-MT, đề nghị gia hạn giấy phép cho Công ty Thái Dương. Tuy nhiên, việc theo dõi, quản lý hoạt động khai thác khoáng sản của Công ty Thái Dương do Sở TN-MT trực tiếp thực hiện theo chức năng được phân công nhưng cơ quan này không phản ánh các sai phạm của doanh nghiệp. Mặt khác, ông Phước không nhận được các kiến nghị hoặc tố giác của nhân dân liên quan đến sai phạm tại mỏ Yên Phú.
