Doanh nghiệp nhỏ, người tiêu dùng Mỹ bi quan

Tâm lý bi quan bao trùm người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ tại Mỹ. Ảnh: Bloomberg.

Theo Bloomberg, những khảo sát về tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp, được gọi là "dữ liệu mềm", đã phác họa lên một bức tranh không mấy sáng sủa. Nhiều người lo ngại về một cuộc suy thoái kinh tế kề cận.

Tuy nhiên, "dữ liệu cứng" từ những con số thống kê chính thức của chính phủ, chẳng hạn thị trường việc làm và chỉ số sản xuất, lại cho thấy một bức tranh trái ngược. Các số liệu cho thấy những lo lắng của người tiêu dùng và giới doanh nghiệp có thể đang là thái quá.

Những tín hiệu kinh tế trái chiều đang khiến cả Washington và Phố Wall đứng ngồi không yên. Theo Bloomberg, nền kinh tế Mỹ, vốn từng được coi là đầu tàu tăng trưởng của kinh tế thế giới, giờ đây lại trở thành “nguồn cơn bất ổn” chỉ trong vài tuần.

Tâm lý bi quan

Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vừa hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm nay xuống mức thấp nhất kể từ năm 2022. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng cảnh báo rằng chính sách thương mại của Mỹ sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Nguồn cơn lo ngại chủ yếu xuất phát từ kết quả các cuộc khảo sát tâm lý người tiêu dùng do Đại học Michigan và The Conference Board thực hiện. Cả hai tổ chức này đều chỉ ra rằng người dân lo ngại chính sách thuế mới sẽ đẩy giá cả hàng hóa lên cao.

Các giám đốc điều hành của những tập đoàn lớn như Nike và Delta Air Lines cũng bày tỏ mối lo ngại tương tự. Điều này khiến thị trường chứng khoán "bốc hơi" hàng nghìn tỷ USD trong tháng qua.

"Không thể chỉ dựa vào các con số thống kê kinh tế để đánh giá toàn diện tình hình", ông Andrew Hollenhorst, chuyên gia kinh tế trưởng của Citigroup Inc. tại Mỹ, nhận định. "Nếu chỉ xem xét dữ liệu cứng, chúng ta chỉ biết được những gì đã xảy ra một hoặc hai tháng trước. Các cuộc khảo sát tâm lý giúp chúng ta nắm bắt được suy nghĩ của người dân về tương lai".

Tâm lý bi quan đang bao trùm người tiêu dùng, doanh nghiệp nhỏ của Mỹ. Ảnh: Bloomberg.

Theo kết quả khảo sát của Đại học Michigan vào đầu tháng 3, kỳ vọng của người tiêu dùng về tình hình tài chính cá nhân đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Đồng thời, họ dự đoán giá cả trong vòng 5-10 năm tới sẽ tăng nhanh nhất 3 thập kỷ.

Mới đây, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã cố gắng xoa dịu những lo ngại về lạm phát. Ông cho rằng mối liên hệ giữa "dữ liệu mềm" và "dữ liệu cứng" không thực sự chặt chẽ.

Ông cũng nhấn mạnh rằng các nhà hoạch định chính sách nên giữ nguyên lãi suất cho đến khi hiểu rõ hơn về tác động của những chính sách do chính quyền Tổng thống Trump đề ra.

Trên thực tế, ngay sau khi ông Trump tái đắc cử, các cuộc khảo sát cho thấy người tiêu dùng, doanh nghiệp nhỏ, chủ đầu tư bất động sản đều lạc quan về triển vọng kinh tế.

Họ kỳ vọng ông sẽ ưu tiên các chính sách như giảm thuế và bãi bỏ nhiều quy định. Tuy nhiên, việc ông chủ Nhà Trắng tập trung vào chính sách thuế quan, giá cả của các mặt hàng thiết yếu như giá trứng tăng cao và thị trường chứng khoán lao dốc đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp, gây ra lo ngại về tăng trưởng kinh tế.

Đến nay, chính quyền ông Trump chưa có nhiều động thái để xoa dịu những lo lắng này. Tổng thống và các cố vấn của ông cho biết có thể mất nhiều tháng hoặc lâu hơn nữa để "thời kỳ hoàng kim" như đã hứa xuất hiện.

Dữ liệu kinh tế lệch pha

Trong khi đó, theo dự đoán của giới quan sát, việc áp thêm thuế sẽ khiến tâm lý của người tiêu dùng tiếp tục bị ảnh hưởng tiêu cực.

"Chúng tôi và thị trường đã đánh giá sai về trình tự của ông Trump trong năm nay", bà Stephanie Roth, chuyên gia kinh tế trưởng tại Wolfe Research, nhận định. "Chúng tôi từng cho rằng các chính sách thân thiện với doanh nghiệp sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trước khi thuế quan có hiệu lực”, bà nói thêm.

Trái ngược với những lo ngại từ các "dữ liệu mềm", "dữ liệu cứng" lại cho thấy nền kinh tế Mỹ khó có thể rơi vào suy thoái, ngay cả khi đã giảm tốc tăng trưởng.

Mặc dù tốc độ tăng trưởng việc làm chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ trong tháng 2, thị trường lao động vẫn được đánh giá là ổn định. Lạm phát cũng hạ nhiệt trong tháng 2.

Các chỉ số khác cũng cho thấy những tín hiệu tích cực, dù vẫn tồn tại một số cảnh báo. Sản lượng công nghiệp của Mỹ tăng cao hơn dự kiến trong tháng 2, một phần được cho là do các nhà sản xuất đẩy mạnh sản xuất để "né" thuế quan.

Chúng tôi và thị trường đã đánh giá sai về trình tự của ông Trump trong năm nay. Chúng tôi từng cho rằng các chính sách thân thiện với doanh nghiệp sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trước khi thuế quan có hiệu lực

Bà Stephanie Roth, chuyên gia kinh tế trưởng tại Wolfe Research

Hoạt động xây dựng nhà mới cũng tăng, nhưng đây được coi là đợt phục hồi sau những ảnh hưởng từ thời tiết xấu trong tháng 1.

Tuy nhiên, chi tiêu tiêu dùng lại là điểm đáng lo ngại nhất, dựa trên số liệu bán lẻ và dữ liệu điều chỉnh lạm phát từ Bộ Thương mại. Dù vậy, ông Powell vẫn đánh giá nền kinh tế Mỹ đang vững mạnh.

"Dữ liệu mềm, tức là các cuộc khảo sát, đang phản ánh những lo ngại lớn", ông Powell phát biểu sau cuộc họp chính sách mới nhất của Fed.

"Nếu những lo ngại này tác động đến dữ liệu cứng, chúng ta có thể nhận thấy điều đó rất nhanh. Và tất nhiên, chúng ta sẽ có biện pháp ứng phó. Nhưng hiện tại, điều đó vẫn chưa xảy ra", ông nhấn mạnh.

Dẫu vậy, sự bất ổn vẫn đang lan rộng, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến Phố Wall mà còn tác động tới các doanh nghiệp nhỏ trên khắp nước Mỹ.

Bà Alicia Barker, Chủ tịch của Organizers Direct Industries, đang phải đối mặt với nhiều khó khăn do chính sách thương mại thay đổi liên tục. Doanh nghiệp của bà có trụ sở ở Arizona, chuyên thiết kế và sản xuất các linh kiện cho tủ quần áo và tủ đựng đồ.

"Ngành công nghiệp của chúng tôi vốn đang phải gánh chịu chi phí nguyên vật liệu tăng cao, và các mức thuế mới chỉ làm trầm trọng thêm tình hình", bà Barker cho biết.

"Khi mọi thứ vẫn còn chưa rõ ràng, chúng tôi gặp khó khăn trong việc xác định chiến lược kinh doanh phù hợp", bà chia sẻ.