UBND TP.HCM vừa ban hành quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư đối với dự án tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ, giao CTCP Đầu tư và Phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed làm nhà đầu tư.
Đây là tuyến đường sắt tốc độ cao đầu tiên kết nối trung tâm TP.HCM với huyện Cần Giờ, có tổng mức đầu tư sơ bộ hơn 102.400 tỷ đồng, chưa bao gồm gần 12.800 tỷ đồng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng do ngân sách Nhà nước bảo đảm.
Theo quyết định, tuyến đường sắt được thiết kế đường đôi, khổ 1.435 mm, điện khí hóa với tốc độ thiết kế lên tới 350 km/h và tổng chiều dài khoảng hơn 54 km.
Giai đoạn đầu, dự án triển khai 2 ga Bến Thành và Cần Giờ; 4 ga còn lại gồm Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè và Bình Khánh sẽ được xây dựng khi có nhu cầu. Dự án còn bao gồm một Depot và một trung tâm OCC đặt tại xã Cần Giờ, vận hành 6–23h hằng ngày, với 6 đoàn tàu hoạt động đồng thời và thời gian chạy toàn tuyến khoảng 20 phút.
Tuyến đi qua các khu vực quan trọng như Bến Thành, Khánh Hội, Xóm Chiếu, Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè, Bình Khánh, An Thới Đông và Cần Giờ.
Tổng diện tích đất phục vụ dự án khoảng 328 ha, gồm đất ở, đất nông nghiệp, đất giao thông, đất sản xuất kinh doanh và nhiều diện tích rừng phòng hộ. Trong đó 6,57 ha bị tác động trực tiếp và hơn 118 ha được sử dụng tạm thời để thi công.
Nhà đầu tư có trách nhiệm phục hồi rừng, trồng thay thế tại chỗ và bảo đảm không ảnh hưởng đến hệ sinh thái khu vực, đặc biệt là vùng rừng phòng hộ Cần Giờ và khu vực bảo vệ của Di tích lịch sử quốc gia Căn cứ Rừng Sác. Trong quá trình thi công, nếu phát hiện di vật, cổ vật, nhà đầu tư phải báo cơ quan chức năng xử lý theo quy định.
Về tài chính, Vinspeed góp gần 15.400 tỷ đồng trong vòng 48 tháng kể từ ngày phê duyệt chủ trương đầu tư; phần còn lại, tương đương hơn 87.000 tỷ đồng, được huy động từ các tổ chức tín dụng và nguồn vốn hợp pháp khác.
UBND TP. HCM cho biết dự án metro Bến Thành - Cần Giờ đã đáp ứng đầy đủ điều kiện để tổ chức lễ khởi công vào ngày 19/12 tới.
Dự án có thời hạn hoạt động 70 năm. TP.HCM dành nhiều ưu đãi lớn, gồm giao đất không thu tiền sử dụng đất cho phần hạ tầng đường sắt, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế nhập khẩu, khấu hao nhanh tài sản, sử dụng dải tần số chuyên dùng và xem xét trợ giá vận tải hành khách công cộng nếu vận hành theo mô hình dịch vụ công.
Về tiến độ triển khai, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng bắt đầu từ quý IV/2025; sau khi được giao đất sạch, nhà đầu tư phải hoàn tất thi công và đưa tuyến đường sắt vào vận hành trong vòng 30 tháng, tức trong năm 2028. Trong trường hợp thành phố chưa kịp bố trí vốn bồi thường đất trong năm 2026, nhà đầu tư sẽ phải tạm ứng và được hoàn trả theo quy định.
TP.HCM đồng thời yêu cầu nhà đầu tư phối hợp chặt với các sở ngành để bảo đảm tính đồng bộ về quy hoạch, kết nối với Metro số 1, số 2, số 4 và các dự án hạ tầng lớn khác.
UBND TP.HCM cũng đưa ra 33 nhóm nghĩa vụ đối với nhà đầu tư, từ trách nhiệm bảo đảm năng lực tài chính, năng lực huy động vốn, đến việc hoàn thiện thủ tục đất đai, giải phóng mặt bằng, đánh giá tác động môi trường, bảo vệ rừng, bảo tồn di sản và tuân thủ đầy đủ các quy chuẩn kỹ thuật.
Đáng chú ý, nếu dự án không đáp ứng được điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất rừng phòng hộ hoặc đất lúa, thành phố sẽ xem xét chấm dứt dự án theo quy định. Các sở ngành liên quan được giao nhiệm vụ giám sát nghiêm ngặt, bảo đảm dự án triển khai đúng quy hoạch, đúng tiến độ, đúng pháp luật và hạn chế tối đa tác động đến môi trường và đời sống cộng đồng.
Tuyến đường sắt Bến Thành – Cần Giờ được đánh giá sẽ tạo cú hích lớn cho hạ tầng giao thông TP.HCM, mở rộng không gian phát triển về phía Nam, giảm tải áp lực cho trục đường Nguyễn Hữu Thọ – Rừng Sác và tăng khả năng tiếp cận khu đô thị du lịch biển Cần Giờ.
Khi hoàn thành, tuyến đường sắt tốc độ cao này dự kiến rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển từ trung tâm thành phố đến biển Cần Giờ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và du lịch của địa phương, đồng thời hỗ trợ định hình hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn theo quy hoạch dài hạn của TP.HCM.
Trước đó, trong tờ trình gửi Ban Thường vụ Đảng ủy UBND TP. HCM về danh mục các công trình trọng điểm chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV mới đây, UBND TP. HCM cho biết dự án metro Bến Thành - Cần Giờ đã đáp ứng đầy đủ điều kiện để tổ chức lễ khởi công vào ngày 19/12 tới đây.
