Việc Bộ Công Thương dự kiến áp dụng xăng E10 trên toàn quốc từ ngày 1-1-2026 đang thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên môn, doanh nghiệp và người dân. Đây là một bước đi có tính chiến lược trong lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh, giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đồng thời góp phần thực hiện các cam kết về giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam.
Xăng E10 là gì?
Trước khi triển khai trên phạm vi cả nước, xăng E10 sẽ được thí điểm tại TP HCM, Hà Nội và Hải Phòng từ ngày 1-8 tới đây.
Một số doanh nghiệp xăng dầu lớn như Petrolimex và PVOil đang khẩn trương chuẩn bị hạ tầng, bao gồm bể chứa, hệ thống phân phối, cùng với việc huấn luyện nhân viên để phục vụ việc cung ứng sản phẩm mới này.
Riêng Petrolimex sẽ triển khai xăng E10 tại 36 cửa hàng ở TP HCM (địa bàn trước sáp nhập) để thăm dò thử phản ứng thị trường và tính khả thi về mặt kỹ thuật cũng như thương mại của loại xăng này.
Petrolimex thí điểm bán xăng E10 ở 36 cây xăng của hãng trên địa bàn TP HCM (cũ) từ 1-8 tới.
Theo tìm hiểu của phóng viên, xăng E10 là loại xăng sinh học được pha trộn giữa 90% xăng khoáng truyền thống và 10% ethanol, một loại cồn sinh học được chiết xuất từ nguồn nguyên liệu tái tạo như mía, sắn, bắp...
Nhờ có hàm lượng ô-xy cao, ethanol giúp hỗn hợp nhiên liệu cháy triệt để hơn trong buồng đốt, từ đó giảm lượng khí thải độc hại như CO và HC tới 20% so với xăng khoáng. Đây là một cải tiến quan trọng trong bối cảnh ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.
Không chỉ mang lợi ích môi trường, xăng E10 còn được đánh giá cao về mặt kỹ thuật. Việc pha trộn ethanol có chỉ số Octan cao sẽ giúp tăng trị số Octan của xăng, làm quá trình cháy trong động cơ diễn ra ổn định hơn, nâng cao hiệu suất vận hành và giảm thiểu tình trạng kích nổ – nguyên nhân gây hại cho động cơ.
Xăng E10 phù hợp với loại xe nào
Theo các nghiên cứu trong nước và quốc tế, phần lớn xe ô tô đời mới, cũng như xe máy sản xuất sau năm 2010 (đặc biệt là xe có phun xăng điện tử) đều tương thích với xăng E10. Những chủ phương tiện trước đây đã sử dụng xăng E5 ổn định cũng có thể yên tâm tiếp tục với E10.
Tuy nhiên, không phải loại xe nào cũng phù hợp. Những xe đời cũ (trước năm 2005), hoặc xe dùng bộ chế hòa khí (bình xăng con) có thể bị ảnh hưởng do ethanol có thể ăn mòn các vật liệu như ống dẫn, gioăng cao su trong hệ thống nhiên liệu. Một số dòng mô tô phân khối lớn hoặc xe nhập khẩu cũng có thể gặp trục trặc nếu dùng E10 lâu dài.
Theo chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng, trên thế giới, xăng pha ethanol đã được sử dụng từ nhiều thập kỷ qua nhưng ethanol phải đạt chất lượng cao, nếu không sẽ chứa hàm lượng nước lớn, gây ảnh hưởng xấu đến quá trình đốt cháy.
Tại Việt Nam, môi trường có độ ẩm cao là một rủi ro lớn, do xăng E5, E10 có tính hút ẩm mạnh. Xe để lâu không sử dụng sẽ dễ hút nước, dẫn đến hiện tượng khó khởi động, đề không nổ hoặc nổ không đều.
Chính vì vậy, ông Đồng khuyến cáo những phương tiện sử dụng thường xuyên có thể dùng xăng E5, E10 để tận dụng ưu điểm vận hành và bảo vệ môi trường. Ngược lại, với xe ít sử dụng hoặc đã cũ nên sử dụng xăng khoáng thông thường đểxe vận hành an toàn hơn.
PGS-TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, cho rằng thách thức lớn nhất với xăng sinh học không chỉ đến từ kỹ thuật, mà còn từ tâm lý và nhận thức của người tiêu dùng. Bởi, việc triển khai xăng E5 từ năm 2017 đến nay gặp không ít khó khăn, phần nhiều do người dân e ngại về tính tương thích và độ bền của động cơ.
Với xăng E10, khi hàm lượng ethanol tăng lên gấp đôi, đòi hỏi hệ thống phân phối phải được cải tiến để tránh hiện tượng phân tách pha – khi ethanol bị tách ra khỏi hỗn hợp nếu tiếp xúc với nước. Ngoài ra, để khuyến khích người dân chuyển đổi, Bộ Công Thương dự kiến áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt thấp hơn cho E10 (chỉ 7% so với 10% của xăng thông thường), giúp giảm chi phí đầu vào và tạo lợi thế cạnh tranh về giá.
Như vậy, vấn đề không chỉ nằm ở chất lượng nhiên liệu mà còn là năng lực hạ tầng, nhận thức người dân và cơ chế hỗ trợ từ chính sách. Liệu người tiêu dùng có sẵn sàng chuyển đổi sang xăng E10 hay tiếp tục trung thành với xăng khoáng truyền thống? Các doanh nghiệp đã chuẩn bị đủ kỹ thuật, bảo đảm chất lượng ethanol và quy trình vận hành an toàn hay chưa?
