Tháng 9/2024, trong chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tới Cuba, hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác sản xuất lúa gạo. Theo đó, Chính phủ Việt Nam cử đoàn chuyên gia sang hỗ trợ, tài trợ nhiều giống lúa, trong đó CT16 được chọn là giống chủ lực, hiện “làm mưa làm gió” trên các cánh đồng Cuba.
Thực hiện thỏa thuận hợp tác nêu trên, Công ty Nông nghiệp tư nhân Agri VMA của Việt Nam được Cuba cho thuê đất trồng lúa tại khu vực gần thị trấn Los Palacios (tỉnh Pinar del Rio). Một trong những giống lúa được chọn trồng là CT16 – giống lai ba dòng do Học viện Nông nghiệp Việt Nam lai tạo, được đăng ký lưu hành bởi Công ty Cường Tân.
Theo Học viện Nông nghiệp Việt Nam, CT16 được công nhận là giống cây trồng mới từ năm 2011 và được gia hạn lưu hành đến năm 2032 theo Quyết định số 520/QĐ-TT-CLT. Giống này được lai tạo từ dòng mẹ Nhị 32A và dòng bố R16, sau đó chuyển giao cho Công ty TNHH Cường Tân từ năm 2014 để nhân rộng sản xuất.
Trên báo Dân Việt, ông Đoàn Văn Sáu, Giám đốc Công ty Cường Tân, đơn vị sở hữu giống CT16 cho biết, theo đặt hàng của Công ty Nông nghiệp tư nhân Agri VMA, ngay trong đợt hợp tác đầu tiên, doanh nghiệp của ông đã đưa sang Cuba 200 tấn giống lúa CT16.
Đoàn thăm Dự án trồng lúa công nghệ cao tại huyện Los Palacios, tỉnh Pinar del Río, Cuba. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba).
Ông Sáu cho biết thêm, thổ nhưỡng ở Cuba cơ bản tương đồng với Việt Nam, không có sự khác biệt lớn, song thời tiết thì khác rất nhiều. Ở Cuba, nhiệt độ giữa ngày và đêm chênh lệch lớn: ban ngày có thể đạt 33–34°C, ban đêm giảm xuống 17–18°C. Điều kiện thời tiết này vô cùng lý tưởng cho giống lúa lai ba dòng CT16 phát triển, bởi nhờ ưu thế lai, giống có khả năng thích nghi với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau.
Theo nhận định của các chuyên gia, điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu đặc biệt ở Cuba đã giúp giống lúa này phát huy tối đa khả năng sinh trưởng, cho năng suất vượt trội. Với những điều kiện thuận lợi đó, nông dân Cuba có thể canh tác ba vụ lúa/năm với giống CT16.
Năng suất lúa CT16 tại Cuba có thể đạt 10–11 tấn/ha
Nhờ sự kết hợp giữa giống lúa chất lượng cao và kỹ thuật canh tác tiên tiến, CT16 đạt năng suất 7–8 tấn/ha ngay trên đất Cuba, gấp đôi so với nhiều giống bản địa trồng theo phương pháp truyền thống khiến giới nông nghiệp Cuba ngỡ ngàng.
Tuy nhiên, con số năng suất 7–8 tấn/ha mà Cuba đạt được chưa phải cực đại. Ở Việt Nam, CT16 có thể đạt 10–11 tấn/ha nếu thâm canh đúng quy trình và sử dụng phân bón phù hợp. Nông dân Cuba hoàn toàn có thể đạt mức này, theo nhận định của chuyên gia.
Các chuyên gia Việt Nam đã chuyển giao toàn bộ quy trình gieo sạ, chăm sóc, bón phân, phun thuốc tương tự như tại Việt Nam, với lượng giống gieo sạ 50kg/ha.
Sau thành công của vụ đầu tiên, Công ty Cường Tân tiếp tục giao thêm 400 tấn giống CT16 cho nông dân Cuba trồng vụ tiếp theo, đồng thời lên kế hoạch thuê đất mở rộng đầu tư sản xuất lúa tại Cuba.
Giống lúa lai ba dòng CT16 là kết quả của nhóm nghiên cứu Học viện Nông nghiệp Việt Nam gồm PGS.TS Nguyễn Thị Trâm (tác giả chính) cùng các cộng sự Trần Văn Quang, Phạm Thị Ngọc Yến, Vũ Văn Liết, Nguyễn Văn Mười, Trần Thị Minh Ngọc và Vũ Bình Hải. Nhóm sử dụng dòng mẹ Nhị ưu 838 và dòng bố R16, cho ra giống lúa cứng cây, bông chắc, hạt đầy, chịu lạnh tốt và cho năng suất cao.
(Tổng hợp)
