Nhiều môi giới xem nhà đất là công cụ kiếm tiền, gây méo mó thị trường

Theo Phó tổng giám đốc EximRS, một bộ phận môi giới xem bất động sản chỉ là công cụ kiếm tiền chứ không phải cơ hội nghề nghiệp nghiêm túc. Ảnh: Quỳnh Danh.

Tại tọa đàm "Chuẩn hóa nghề môi giới bất động sản - Kiến tạo sự nghiệp bền vững" do Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) tổ chức mới đây, ông Trần Minh Quang - Phó tổng giám đốc EximRS - nhìn nhận khi thị trường sụp đổ, bất động sản thường bị quy lỗi.

Tuy nhiên, khi thị trường sôi động, nhiều người thiếu đào tạo và không có tiêu chuẩn nghề nghiệp ồ ạt tham gia, khiến vi phạm gia tăng và tiếp tục bị quy là "lỗi của bất động sản".

Sẽ sớm đưa ra các giải pháp để kiểm soát tình trạng thổi giá

Theo ông Quang, thực tế trên thị trường, một bộ phận môi giới xem bất động sản chỉ là công cụ kiếm tiền chứ không phải cơ hội nghề nghiệp nghiêm túc. Vì vậy, khi thị trường nóng lên, nhóm này dễ chạy theo giao dịch bằng mọi giá, bỏ qua chuẩn mực.

Ông cho rằng chỉ những doanh nghiệp lớn, người làm nghề lâu năm hoặc có thương hiệu mới thực sự chú trọng tuân thủ quy chuẩn của nghề, bởi họ chịu áp lực về uy tín. Ngược lại, các nhóm nhỏ lẻ, manh mún thường chỉ tập trung "chốt deal", dễ vi phạm và gây méo mó thị trường.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Lê Hải Đăng - Phó giám đốc Phát triển chiến lược và Đối ngoại SmartLand - nhận định doanh nghiệp lớn bắt buộc phải tuân thủ vì chỉ một giao dịch sai có thể ảnh hưởng đến thương hiệu, pháp lý, chi phí vận hành và tệp khách hàng.

Ngược lại, các đội nhóm tự phát chỉ tập trung "chốt deal", ưu tiên hoa hồng, ít quan tâm quy trình chuẩn. Theo ông, 3 thiếu sót phổ biến nhất mà nhóm môi giới này vi phạm gồm: thông tin dự án không chính xác, quy trình pháp lý chưa chuẩn và bỏ qua việc xây dựng thương hiệu cá nhân.

Ở góc độ quản lý Nhà nước, bà Hoàng Thu Hằng - Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) - cho biết công tác đào tạo hiện nay chưa chuẩn hóa, dẫn đến nhiều môi giới hành nghề khi chưa được đào tạo nghiêm túc.

Bộ Xây dựng liên tục nhận được đơn thư phản ánh, thậm chí từ Bộ Công an yêu cầu xác minh môi giới có chứng chỉ hay không. Nhiều trường hợp khách hàng mất tiền cọc vì môi giới bán sản phẩm chưa đủ điều kiện rồi biến mất.

Bà Hằng cũng cảnh báo tình trạng một nhóm môi giới bắt tay với nhà đầu cơ để găm hàng, đẩy giá, khiến thị trường khan cung giả tạo và giá bị đẩy lên bất thường, đây cũng là yếu tố tiềm ẩn nguy cơ bong bóng.

Bà Hoàng Thu Hằng - Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: BTC.

Bổ sung thêm, bà Nguyễn Bảo Khuê - Ủy viên Ban chấp hành VARS, Tổng giám đốc DKRS VEGA - nhận định nhiều sai phạm trên thị trường không hẳn xuất phát từ thiếu kiến thức mà từ tư duy sai ngay khi bước vào nghề.

"Những tư duy nguy hiểm nhất là chốt deal bằng mọi giá, miễn sao bán được, hay cho rằng làm môi giới rất dễ, không cần học. Do đó, việc chuẩn hóa tư duy, văn hóa và đạo đức nghề ngay từ đầu là yêu cầu tối quan trọng vì đây là gốc rễ của mọi hành vi", bà nói.

Theo bà Hằng, Bộ Xây dựng thời gian tới sẽ sớm đưa ra các giải pháp để kiểm soát tình trạng găm hàng, thổi giá và tăng cường quản lý việc cấp chứng chỉ hành nghề.

Có thể phạt hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng với môi giới vi phạm

Dưới góc độ Hội Môi giới, Chủ tịch VARS Nguyễn Văn Đính cho rằng nghề môi giới hiện thiếu sự đồng đều, thống nhất và quy chuẩn. Hội đã phối hợp Bộ Xây dựng đề xuất hoàn thiện khung pháp lý cho sàn giao dịch và dịch vụ môi giới.

Theo ông, Luật Kinh doanh Bất động sản đã quy định khá rõ, nhưng cũng cần nghị định và thông tư hướng dẫn cụ thể hơn về những điều được làm, không được làm và nghĩa vụ phải làm.

Hiện, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 16 về xử phạt vi phạm. Ông Đính cho biết các mức phạt đã đủ sức răn đe, có trường hợp lên đến hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng và những vi phạm nghiêm trọng có thể chuyển hồ sơ sang xử lý hình sự.

Một tồn tại khác được ông Đính đề cập là nhiều cơ sở đào tạo không đủ điều kiện vẫn mở lớp, cắt xén chương trình, giảng viên không đạt chuẩn, cấp giấy chứng nhận chỉ sau vài giờ học. Những chứng nhận không hợp lệ này vẫn được dùng trong hồ sơ xin mở sàn hoặc dự thi sát hạch, gây rủi ro lớn cho thị trường.

Theo quy định, nếu phát hiện, ông cho biết các chứng nhận này sẽ bị thu hồi, đồng thời có thể hủy bỏ cả chứng chỉ hành nghề nếu môi giới đã sử dụng nó để đi thi.

Về định hướng chuẩn hóa nghề, VARS đang xây dựng 3 nhóm tiêu chuẩn: chứng chỉ hành nghề, văn hóa - đạo đức và bộ tiêu chuẩn đo lường năng lực thống nhất trên toàn quốc.

Hội cũng đề xuất tất cả môi giới và sàn giao dịch đều có định danh, mã số. Trên cổng thông tin của Hội sẽ có tên đầy đủ các sàn giao dịch và nhà môi giới. Những nhà môi giới đạt chuẩn đạo đức, chuẩn nghề nghiệp sẽ có "tick xanh", cùng các mức xếp hạng năng lực để khách hàng dễ nhận diện.

Khi vi phạm, danh hiệu sẽ bị tước và công bố công khai. Mục tiêu là đưa nghề môi giới từ hình ảnh "ông cò" lên "nhà môi giới" - đại diện hợp pháp cho người bán và người mua như tại các thị trường phát triển.

Ông Đính cho biết hiện nhiều địa phương chậm tổ chức thi sát hạch cấp chứng chỉ. Do đó, Hội đã kiến nghị Bộ Xây dựng xây dựng hệ thống số hóa thi sát hạch cấp chứng chỉ thống nhất toàn quốc, sử dụng chung bộ đề thi của Bộ Xây dựng và triển khai tại các sở xây dựng địa phương...

Với những giải pháp này, ông kỳ vọng từ năm 2026, hoạt động này sẽ có nhiều đổi mới, giúp môi giới thuận tiện hơn trong việc đáp ứng nghĩa vụ hành nghề.