Khách hàng tiếp cận vốn tín dụng dễ dàng hơn
Việc nới room tín dụng và tiến tới bỏ trần tín dụng (room) hoàn toàn đang trở thành một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu trong chính sách điều hành tiền tệ của Việt Nam.
Khi nền kinh tế phát triển theo hướng thị trường, cơ chế cấp hạn mức tín dụng hàng năm cho các ngân hàng thương mại dần bộc lộ những bất cập, đòi hỏi một cách tiếp cận linh hoạt và phù hợp hơn.
Sáng 11/3, chia sẻ tại Bàn tròn chính sách: Bỏ "room tín dụng" sẽ tác động ra sao tới các ngân hàng? của Vietnambiz, ông Lê Hoài Ân, chuyên gia nghiên cứu chiến lược ngân hàng, người sáng lập IFSS và đồng sáng lập WiResearch nhận định, trước đây, do năng lực kiểm soát tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng còn hạn chế, khiến việc áp dụng cơ chế room tín dụng trở thành một công cụ quan trọng để kiểm soát rủi ro.
Bàn tròn chính sách: Bỏ 'room tín dụng' sẽ tác động ra sao tới các ngân hàng?
Tuy nhiên hiện tại, bối cảnh của ngành ngân hàng đã rất khác, phần lớn các ngân hàng đã hoàn tất việc tuân thủ các tiêu chuẩn theo Basel II và Basel III theo chuẩn mực quốc tế, tạo điều kiện để ngành ngân hàng vận hành theo hướng linh hoạt hơn.
Ngoài ra, đang có sự dịch chuyển trong dòng chảy tín dụng. Từ khi áp dụng room tín dụng đến trước năm 2022, tăng trưởng bán lẻ năm nào cũng cao hơn tăng trưởng cho vay doanh nghiệp. Đến năm 2023, lần đầu tiên tăng trưởng cho vay doanh nghiệp cao hơn tín dụng của cá nhân và đến năm 2024 xu hướng đó vẫn duy trì.
Bước sang năm 2025, với mục tiêu tăng trưởng 16% thì cho vay doanh nghiệp vẫn duy trì tăng cao hơn cho vay cá nhân. Sự chuyển dịch trong dòng chảy tín dụng cho thấy cần thiết có sự linh hoạt hơn trong phân bổ, nới room tín dụng hay tiến tới bỏ room tín dụng.
Về phía ngân hàng, ông Trần Hoài Phương, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, thành viên Ban điều hành HDBank nhận định, việc bỏ "room" tín dụng tạo cảm giác lạc quan, giúp ngân hàng cảm thấy thoải mái hơn để phát triển kinh doanh.
Ông Trần Hoài Phương, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, thành viên Ban điều hành HDBank.
Đối với ngân hàng thì góp phần hỗ trợ doanh nghiệp, còn người tiêu dùng thì có thể vay dễ dàng hơn để tích luỹ, đầu tư. Bên cạnh đó, đã có các cơ chế khác để quản trị ngân hàng hiệu quả. Các định chế tài chính quốc tế cũng có thể đánh giá việc này, nhìn vào Việt Nam dưới góc độ cởi mở hơn về kinh tế, từ đó nâng hạng tín nhiệm của ngân hàng của Việt Nam.
TS. Nguyễn Tú Anh - nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương thì cho rằng, bỏ room tín dụng sẽ tác động tốt với nền kinh tế. Bản chất room tín dụng hiện tại là phân chia thị phần tín dụng cho mỗi ngân hàng theo mức nhất định hàng năm, song điều này đang triệt tiêu sự cạnh tranh giữa các ngân hàng.
Việc bỏ room tín dụng giúp cho những ngân hàng tốt nhất được cạnh tranh tự do, được tăng trưởng tín dụng theo những gì họ đáng được hưởng. Đồng thời tạo ra sức ép đối với các ngân hàng kém hiệu quả hơn, buộc họ phải cải thiện hoặc tái cấu trúc, thậm chí sáp nhập để không bị mất thị phần và doanh thu.
Việc này sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế, với sự cạnh tranh tăng cường, có thể giúp lãi suất không quá cao và người dân dễ dàng tiếp cận tín dụng hơn. Bởi hiện tại, khi room tín dụng bị giới hạn, khách hàng có thể gặp khó khăn trong việc vay vốn vì ngân hàng đã hết chỉ tiêu cho vay, dẫn đến việc phải vay ở các tổ chức khác, làm gián đoạn kế hoạch tài chính của họ.
Bỏ room tín dụng sẽ giúp các khách hàng tiếp cận vốn tín dụng dễ dàng hơn, giúp kế hoạch kinh doanh khách hàng nhất quán hơn và giảm thiểu rủi ro.
Big4 có thể thua thiệt trong cuộc chiến về thị phần khi bỏ room tín dụng
Dù vậy, ông Tú Anh nêu quan điểm, việc bỏ room tín dụng cần phải được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo an toàn vĩ mô, vì khi dỡ bỏ hạn chế này, môi trường cạnh tranh giữa các ngân hàng sẽ trở nên gay gắt hơn. Ông cho rằng điều đó không phải là sẽ mang lại lợi ích lớn hơn cho nhóm 4 ông lớn quốc doanh.
"Tôi không nghĩ ngân hàng cổ phần lại kém cạnh tranh hơn Big4. Thậm chí tôi đang lo ngại hơn cho các ngân hàng có vốn của Nhà nước, bởi vì nhóm này bị hạn chế bởi nhiều thứ mà các ngân hàng cổ phần thì không", ông Tú Anh nói.
TS. Nguyễn Tú Anh, nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương.
Đặc biệt, ông Tú Anh nhấn mạnh việc tăng vốn đối với các ngân hàng có vốn Nhà nước là rất khó khăn. Nếu các NHCP được tự do tăng tín dụng, họ sẽ nhanh chóng có khả năng tăng vốn. Khi NHCP tăng vốn nhanh chóng, dễ dàng đáp ứng các chỉ số an toàn và đủ điều kiện để mở rộng thị phần.
Trong cuộc chiến về thị phần, Big4 có thể là nhóm là những ngân hàng thua thiệt chứ không phải các ngân hàng cổ phần. Trong nền kinh tế thị trường phải chấp nhận cạnh tranh. Ai quản trị tốt hơn, có tầm nhìn tốt hơn thì sẽ chiến thắng.
Ông Lê Hoài Ân thì lại cho rằng, việc bỏ room tín dụng cũng không tác động quá lớn tới nhóm ngân hàng quốc doanh bởi họ tập trung tối ưu hóa hoạt động thay vì đẩy mạnh thị trường. Nếu bỏ room tín dụng, các nhóm ngân hàng tư nhân sẽ chịu tác động nhiều nhất nhưng hoàn toàn khác nhau.
Thứ nhất là, nhóm tập trung vào cho vay doanh nghiệp, họ sẽ có cơ hội tăng trưởng tốt nhưng vẫn phải giải bài toán về tỷ lệ 30% vốn cho vay trung và dài hạn.
Nếu huy động 1.000 tỷ đồng cũng chỉ cho vay trung và dài hạn được 300 tỷ đồng. Dù muốn tăng trưởng cao nhưng huy động không bù được cho chuyện tăng trưởng thì họ sẽ phải giải bài toán về thay đổi cơ cấu tài sản huy động.
Thứ hai là nhóm chuyên về bán lẻ, dù có bỏ room nhưng với xu hướng dịch chuyển dòng chảy tín dụng từ cá nhân sang doanh nghiệp thì họ cũng không phát triển được nhiều.
Muốn đẩy mạnh tín dụng doanh nghiệp thì nhóm ngân hàng này sẽ mất thời gian để xây dựng chứ chưa thể đẩy mạnh được ngay.
Thứ ba, là nhóm các ngân hàng tư nhân nhỏ, khi bỏ room tín dụng họ sẽ chịu sự cạnh tranh từ nhiều phía. Các ngân hàng nhỏ sẽ chịu sự cạnh tranh khốc liệt hơn rất nhiều, bởi trước kia có room thì các ngân hàng lớn phải ưu tiên chọn lựa phân khúc khách hàng để cho vay vì khi sử dụng hết room cũng không được tăng thêm nhưng bây giờ khi không bị hạn chế, các ngân hàng lớn sẽ đánh vào nhiều phân khúc hơn, tạo áp lực cạnh tranh lên các ngân hàng vừa và nhỏ.
