Nợ công năm nay dự kiến khoảng 4 triệu tỷ đồng

Nợ công ước tính đến hết năm 2024 đạt 36-37% GDP. Ảnh: Nam Khánh.

Theo báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội về tình hình nợ công năm 2024, dự kiến các chỉ tiêu nợ đến cuối năm nay nằm trong giới hạn trần và ngưỡng cảnh báo an toàn đã được Quốc hội quyết định.

Cụ thể, nợ công ước đạt 36-37% GDP, tương đương 4-4,1 triệu tỷ đồng; tỷ lệ nợ Chính phủ/GDP đạt 33-34%; nợ nước ngoài của quốc gia/GDP khoảng 32-33%. Các chỉ tiêu này chỉ tương đương 60-70% mức trần cho phép.

Các khoản trả nợ nước ngoài năm nay dự kiến chiếm khoảng 8-9% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ, vẫn trong giới hạn được Quốc hội cho phép (25%).

76% nợ Chính phủ từ nguồn vay trong nước

Báo cáo cho biết các khoản nợ Chính phủ có 76% từ nguồn vay trong nước, chủ yếu là trái phiếu. Hiện khối công ty bảo hiểm, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các quỹ đầu tư, công ty tài chính nắm 62,5% tổng dư nợ trái phiếu Chính phủ. Phần còn lại do các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư và các nhà đầu tư khác nắm giữ.

Trong khi đó, 24% nợ Chính phủ còn lại đến từ nước ngoài. Các chủ nợ nước ngoài chủ yếu là đối tác phát triển đa phương và song phương như Ngân hàng Thế giới (World Bank), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Nhật Bản và Hàn Quốc...

Tỷ trọng nợ bằng đồng nội tệ chiếm phần lớn trong danh mục nợ Chính phủ, ước khoảng 71,3% đến cuối năm 2023. Nợ bằng ngoại tệ chủ yếu vẫn là đồng USD (12,5%), JPY (8,2%) và EUR (4,4%).

Năm nay, Thủ tướng giao huy động 670.679 tỷ đồng vốn vay. Số này chủ yếu vay để cân đối ngân sách Trung ương (659.934 tỷ đồng), còn lại là vay về cho vay lại (10.745 tỷ đồng).

Cơ cấu vay chủ yếu từ trong nước, chiếm 95% kế hoạch, tương đương 639.399 tỷ đồng.

Khoản vay ODA, ưu đãi từ các nhà tài trợ nước ngoài khoảng 31.280 tỷ đồng.

Nhu cầu vay năm 2025 trên 815.000 tỷ đồng

Chính phủ đánh giá quản lý nợ công bám sát nghị quyết của Quốc hội, đảm bảo an toàn nợ.

Cơ cấu nợ Chính phủ đến cuối năm nay cũng cải thiện tích cực. Dự nợ trong nước tăng lên, nợ nước ngoài giảm dần. Nợ được Chính phủ bảo lãnh được quản lý chặt chẽ, tỷ trọng giảm từ mức 3,8% GDP năm 2021 xuống còn 2-3% GDP năm nay.

Việc trả nợ được thực hiện đầy đủ theo cam kết, trong dự toán đã duyệt. Chỉ tiêu nghĩa vụ nợ trực tiếp của Chính phủ trên thu ngân sách khoảng 21-22%.

“Chiến lược quản lý nợ chủ động giúp làm giảm thiểu rủi ro thanh khoản của Chính phủ. Vị thế nợ được cải thiện, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn huy động bên ngoài, tỷ trọng nợ bằng ngoại tệ giảm dần giúp giảm rủi ro tỷ giá”, báo cáo nêu.

Chính phủ cũng nhìn nhận việc đàm phán, ký thỏa thuận vay nước ngoài chậm hơn. Chi phí vay nước ngoài đang cao hơn so với mức bình quân trong nước và tiềm ẩn các rủi ro về biến động tỷ giá. Giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vay nước ngoài đạt thấp.

Các nguyên nhân do vướng mắc liên quan đến đầu tư công, đấu thầu vẫn chưa được xử lý triệt để; vướng mắc về pháp luật nên việc thực hiện thỏa thuận vay vốn không kịp tiến độ…

Năm 2025, Chính phủ dự báo nợ công ở mức 36-37% GDP; nợ Chính phủ 34-35%; nợ nước ngoài 33-34%; nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách khoảng 24%.

Nguồn huy động gồm phát hành trái phiếu Chính phủ, vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài. Trường hợp cần thiết sẽ huy động từ các nguồn tài chính hợp pháp khác.

Tổng nhu cầu vay của Chính phủ năm 2025 dự kiến ở mức 815.238 tỷ đồng, tăng 20,6% so với kế hoạch vay năm nay. Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp khoảng 468.542 tỷ đồng, tương đương 24% thu ngân sách, gồm trả nợ gốc khoảng 361.142 tỷ đồng và trả nợ lãi khoảng 107.400 tỷ đồng.